Dân gian còn truyền rằng, Trạng Quỳnh tuy thông minh, láu lỉnh, song khi đối đáp với bà Điểm họ Đoàn, không phải câu nào Quỳnh cũng đối được.
Tương truyền khi Quỳnh còn học tại nhà cụ Bảng là thân phụ bà Điểm, những lúc có dịp thầy vắng nhà là Quỳnh thường cùng bà Điểm xướng họa thơ văn với nhau. Một hôm, hai người cùng ngồi trong nhà, cách bức vách có hai cửa sổ trông ra sân, bà Điểm liền đọc một câu thách Quỳnh đối. Câu như sau:
Song song là hai cửa sổ, hai người ngồi trong cửa sổ song song.
Chỗ lắt léo của câu đối là ở chỗ, trong chứ Hán, “song” là hai, với “song” là cửa sổ, cùng là chữ đồng âm. Muốn đối phải tìm được chữ đồng âm khác nghĩa. Trạng Quỳnh nghĩ đến nát óc cũng không sao đối được.
Lại một lần khác, bà Điểm biết Quỳnh vừa đi chơi phố Mía, trấn Sơn Tây về, bà liền đọc trên một câu thách Quỳnh đối. Câu đó như sau:
Lên phố Mía gặp cô hàng mật, cầm tay kẹo lại hỏi thăm đường.
Câu đối này khó ở chỗ làm sao tìm được các từ cùng họ hàng như mía, mật, kẹo, đường. Lần này Trạng Quỳnh lại chịu cứng.
Chuyện còn kể rằng, một bữa bà Điểm đang tắm, Quỳnh cứ ngấp nghé bên ngoài buồng tắm có ý trêu ghẹo. Bà Điểm bèn nói vọng ra bảo Quỳnh, hễ đối được một câu thì bà sẵn sàng mở cửa buồng tắm. Câu ấy như sau: “Da trắng vỗ bì bạch”.
Chữ Hán “bì” nghĩa là da, “bạch” nghĩa là trắng. Nhưng “bì bạch” ghép lại với nhau thì không còn là chữ Hán mà lại thành từ thuần Việt, có tính chất tượng thanh, gợi cho người nghe như tiếng vỗ vào da thịt. Câu đối trên tuy ngắn nhưng thật gợi cảm, mà chơi chữ cũng thật tài tình. Một lần nữa, Trạng Quỳnh lại chịu không đối được.
Thế là “quá tam ba bận”, Trạng Quỳnh phải chịu thua nữ sĩ họ Đoàn tài danh.
(Dựa theo: Vũ Tiến Kỳ (sưu tầm, tuyển chọn và biên soạn), Truyện kể dân gian Hưng Yên, Nxb Văn hóa thông tin, Hà Nội, 2010, tr.616-617)